Ter herinnering

Met de verkiezingen in aantocht groeide bij mij de behoefte het een en ander in herinnering te brengen.

Na een maandenlang lopend conflict besloot de gemeenteraad om de prestatiesubsidie voor de Speeldoos geheel af te bouwen naar nul euro. De Speeldoos zou niet transparant zijn geweest in de verantwoording van haar subsidiegelden. Daarentegen verklaarde de huisaccountant van de gemeente dat de Speeldoos dat wel was!

Tot grote verbazing verklaarde de huidige wethouder, tijdens de raadsvergadering van donderdag 28 juni 2018, dat de Speeldoos de afgelopen jaren inderdaad transparant en integer was geweest in het opleveren van de gevraagde informatie. Toch volgde een negatief besluit van de Raad.

De Speeldoos ontving in ruil voor het leveren van een aantal prestaties een z.g. prestatiesubsidie. De Speeldoos leverde jaarlijks circa 3000 prestaties die varieerden van het beschikbaar stellen van haar gebouw voor repetities en optredens van de Vughtse amateurverenigingen en scholen, tot het geven van muziek-, dans- en musicallessen aan circa 1000 Vughtse kinderen. De uitgegeven subsidies en de geleverde prestaties werden door de Speeldoos jaarlijks tot op de euro verantwoord aan de hand van een door de gemeente opgesteld controleprotocol. De gemeente controleerde en stelde jaarlijks vast dat de Speeldoos alles correct had gedaan en verantwoord …

Totdat …

in 2015 de Speeldoos op verzoek van de gemeente de failliete boedel van het MiK overnam. MiK verzorgde destijds voor ong. 700 Vughtse kinderen de muziek-, dans- en musicallessen. Met de opdracht van de gemeente om de lessen samen met alle docenten van het failliete MiK gewoon door te zetten, is de Speeldoos aan de slag gegaan. Niet zonder slag of stoot, maar na twee jaar stond er een groter en gevarieerder aanbod dan ooit tevoren, waaraan in 2018 meer dan 1000 Vughtse kinderen deelnamen.

Medio 2017 werd de Speeldoos, zonder vooraankondiging, plots geconfronteerd met ruim 100.000 euro minder subsidie voor haar dans-, muziek- en musicallessen. Dit ondanks dat alle lessen ingepland en alle docenten reeds gecontracteerd waren, was De Speeldoos, onder de naam StarsOnStage, in september 2017 toch gestart met alle lessen. De toenmalige wethouder Potters is gevraagd om dit gat te repareren.

In plaats van reparatie werd er een onderzoek ingesteld naar de financiële situatie van de Speeldoos. Volgens de toenmalige wethouder zou het theater subsidiegelden gebruiken voor het financieren van de professionele podiumkunsten !? En dat mocht niet!! Maar dat deden ze toch niet. En … er werd toch gesproken over de reparatie van de subsidie voor dans-, muziek- en musicallessen!!??

Dure onderzoeken volgden en de gehele boekhouding van de Speeldoos werd van onder tot boven doorgespit. Tot op de euro maakte de Speeldoos in een uitgebreide rapportage duidelijk dat de subsidiegelden correct waren besteed en niet gebruikt werden voor het bekostigen van de professionele podiumkunsten. Ook de accountant van de Speeldoos bevestigde dit. Maar dat wilde de toenmalige wethouder niet horen. Hij stelde dat de Speeldoos niet transparant zou zijn geweest bij het afgeven van de cijfers.
De pers schreef en de Speeldoos incasseerde veel negatieve publiciteit. Ondanks dat bleven de medewerkers van de Speeldoos hun werk trouw. Alle verenigingen en scholen speelden en repeteerden er, alle docenten gaven gewoon les en meer dan 3000 ouders, opa’s en oma’s genoten in die periode van de optredens van hun kinderen en kleinkinderen tijdens de mooie dans-, muziek- en musicaleindvoorstellingen. Meer dan 1000 kinderen deelden hun vreugde en spannende ervaringen op het Speeldoos-podium.

Op dat zelfde moment besloot de Vughtse gemeenteraad om de subsidie voor de Speeldoos af te bouwen naar nul euro. Dit omdat de Speeldoos niet transparant zou zijn geweest bij het afgeven van haar cijfers. De brief van de eigen huisaccountant van de gemeente, waarin deze verklaarde dat de Speeldoos wel correct en transparant heeft gehandeld, heeft die beslissing niet kunnen keren. De Speeldoos snapte het niet meer, en begreep het ook niet dat er geen enkel raadslid bij de Speeldoos had geïnformeerd naar de andere kant van het verhaal. Bestuur, directie en medewerkers bleven knokken om de Speeldoos voor Vught te behouden.

Het besluit was gevallen. De politieke vertegenwoordigers gaven aan hier absoluut niet op terug te willen komen. Ongeacht het feit dat men niet conform de democratische norm geïnformeerd was. Men vroeg zich niet af of op deze wijze wel behoorlijk bestuurd werd. Het College en de Raad hadden gesproken, de politieke wil is wet. Wat anderen daar tegenin brachten bleek ondergeschikt. Ziehier hoe belangen gediend worden. In wiens belang werd hier gehandeld? In het belang van de vele tevreden gebruikers, in het belang van het aanzien van de politiek? De politiek die zei dat men zich niets aan zou trekken van een petitie die door de gemeenschap werd ingediend. In alle opzichten was wat hier gebeurde bizar, een politiek spel over de rug van de Speeldoos. Als er fouten gemaakt waren, toon deze dan aan en sanctioneer, de Speeldoos wilde niet anders. Maar welke fouten zijn er nu gemaakt? Wie weet nu de reden dat dit alles gebeurde, waar was de analyse en wie heeft deze schriftelijk openbaar gemaakt zodat de belastingbetaler hier kennis van kan nemen. Waar was de verantwoording van het handelen van de gemeente? De Speeldoos had nog geen enkele onderbouwing mogen ontvangen en moest het doen met suggestieve mondelinge uitspraken. Er was geen enkel inhoudelijk gesprek gevoerd die dit handelen duidelijk motiveerde. Los van het feit of de Speeldoos de analyse deelde, heeft men toch het recht om hiervan op de hoogte gesteld te worden. Eenzijdig werd een bestuurlijk afgesproken proces afgebroken. Het enige wat het bestuur van de Speeldoos had gekregen was de mededeling dat het besluit genomen was en dat dit vaststond, de Gemeente bepaalde in deze en de gemeenschap moest maar volgen.

De gemeente heeft onder druk van het volledig stopzetten van haar medewerking, lees subsidie, het bestuur van de Speeldoos gedwongen op te stappen. De directeur was met ziekteverlof en de gesprekken zijn verder gevoerd met de aangestelde interim-directeur. De onderhandelingen betreffende het inrichten van een nieuwe stichting ten behoeve van de vormgeving van de cultureel educatieve activiteiten werden onder grote druk van de Gemeente afgerond. Nog voordat de daadwerkelijke afspraken gemaakt waren kreeg de nieuwe stichting MDM al subsidie (40K) toegespeeld en werd een nieuwe start in januari publiek gemaakt. Zaken die nog besproken dienden te worden, zoals zakelijke overeenkomsten en de positie van het personeel werden hierbij vooruitgeschoven. Een nieuw (tijdelijk) bestuur dat een ‘foto’ moest maken werd door de Gemeente opgedrongen onder dreiging van onmiddellijke stopzetting van alle subsidies. Gegadigden vanuit de Vughtse gemeenschap werden afgewezen.
Het gewenste rapport werd door het interim-bestuur en de interim-directeur op vakkundige wijze geconcipieerd. Het daaropvolgende debat met de Raad werd echter door een zeer tendentieus persbericht door het College in een door haar gewenste richting gedwongen. Nogmaals moest benadrukt worden dat de kwade genius achter de ontstane situatie het oude bestuur was en ook de directeur kreeg nog een trap na door te stellen dat deze zelfs meer verdiende dan de burgemeester. Het laatste was aantoonbaar onjuist maar moest waarschijnlijk het negatieve beeld dat geschetst werd aangaande oud bestuur en directeur nog eens versterken. Stel je voor dat iemand binnen de Raad op het idee zou komen een en ander rationeel te benaderen. Zelfs de gedwongen ontslagen die door het terugdraaien van de subsidie door de Gemeente vielen werden op het conto van het oude bestuur geschreven. Zij hadden immers verzuimd tijdig te reageren op de ontstane situatie. Als zij toen personeel ontslagen hadden dan had dat nu niet hoeven te gebeuren. Een wonderlijke positie die het College hier inneemt.

Het aanbod van professionele podiumkunsten stopte. De voorziening mocht geen theater meer heten en verwerd tot een beheers bedrijf binnen de culturele sector. Besluiten die een gemeente nam binnen de verantwoordelijkheden van een private stichting, een vreemde gewaarwording. Men eiste hier een machtspositie op die men in juridische zin niet had.
Het gebouw toonde tekortkomingen die vroeg om investeringen. Verschillende investeringen die op korte of langere termijn gedaan moesten worden. Waarvoor door de Speeldoos, door grote bezuinigingen, geen reserves waren opgebouwd. Deze reserves werden gebruikt om ontstane tekorten te dekken.

Eerst bracht de gemeente mede door haar eigen bezuinigingsmaatregelen een organisatie in problemen. Dan sprak men hier zonder enige zelfreflectie schande van. De eigen verantwoordelijkheid van het stichtingsbestuur werd gebroken en het College manoeuvreerde zich langzaam in positie van ‘redder onder voorwaarden’. Langzaamaan pakte men de macht over de organisatie en nu ook over het gebouw en de grond door een construct op te tuigen waarbij de nieuwe stichting financieel volledig afhankelijk zou worden. Een symbolische overdracht van grond en gebouwen viel op korte termijn te verwachten. Een lang gekoesterde wens van de Gemeente zou in vervulling gaan. Medewerkers werden bijna allemaal ontslagen, de functie voor een groot deel uitgekleed.

De persoonlijke schade die bij (oud) werknemers en (oud) bestuur was veroorzaakt leek voor de gemeente van geen betekenis. Het doel om de volledige macht te krijgen werd gediend.
Oké, de politiek won ogenschijnlijk maar wie waren hier nu de werkelijke verliezers? De gebruikers en medewerkers van de Speeldoos of uiteindelijk toch de politiek die zo graag haar vertegenwoordigende taak dichtbij en samen met de gemeenschap uitvoert.

Misschien toch iets om over na te denken wanneer u 18 november in het stemhokje staat.

Jef Teulings
Vught