Ontheemd erfgoed

Goed idee van Henk Smeets en Het Klaverblad, om in een rubriek aandacht te besteden aan ontheemd erfgoed. Overigens is ‘ontheemd’ een moeilijk woord voor ‘eenzaam en verlaten’. Het object ís nog ergens, maar waar ? Het eerste rapport gaat al over iets dat er niet eens meer is. Dus over – laten we zeggen – onzorgvuldigheid van de zijde van ons gemeentebestuur. Het kunstobject is ‘gewoon’ vernield.

De eerste aflevering roept dus al meteen de vraag op of ons gemeentebestuur voldoende in staat is om op onze waardevolle ‘spullen’ te letten, en of de mensen van het Vughts Museum daarvoor niet (veel) meer gevoel, inzicht en begrip hebben. Dat de gemeente uiteindelijk steeds de eindverantwoordelijke voor de bewaring van publieke kunstvoorwerpen blijft, zou kunnen blijken uit flexibele subsidiëring (bewaarloon).

Een inhoudelijke vraag: wat zat er achter het creatieve bord JR? Duur gezegd: wat was de cultuurhistorische betekenis van het vernielde kunstobject? Ik heb er niet voor doorgeleerd. Maar achter dat bord was – in dezelfde kleur gebakken klei – aangegeven dat het gebouw diende als (onze) TEEKENSCHOOL. “De vooraanstaande Vughtse Teekenschool trok leerlingen uit het hele land”, aldus historicus dr. Boyd van Dijk (*1987) in zijn boek Leven Naast Het Kamp (2013), p.201. In dat verband wijst hij ons nog op de roem van ‘onze’ Vughtse voegers, metselaars en stukadoors. Kun je zeggen ‘Zonder onze ‘teekenschool’ géén Leeuwenstein-Gemeentehuis’? Zou de gevelversiering van de toegang tot die school misschien een resultaat zijn van de befaamde maker van kleireliëfs uit ons midden, Charles Grips jr. (1907-1955)? Hij is immers ook de beeldend kunstenaar van de creatieve en inspirerende gevelbeelden – ook van klei geboetseerd en gebakken – aan ons gemeentehuis aan de Leeuwensteinlaan. Het zou zo maar kunnen! (foto bord JR tussen Anno en 1925 in) n.b. deze foto met nr. 1923-001422 is ‘genomen’ uit de prachtige verzameling van Brabants Historisch Informatie Centrum BHIC in Den Bosch. JR staat voor Jeugdhuis Rozenoord.

Een suggestie voor een volgende aflevering in deze rubriek: waar is ‘onze haan’ gebleven? Deze prachtig uitgevoerde, bronzen haan stond op een lichtgrijze betonnen pilaar in het tuintje bij de Gemeentelijke Technische Dienst (uit ca.1978) aan de Raadhuisstraat (tegenover het afgebroken postkantoor); zie matige foto in BHIC-collectie nr.1685-043179. Deze haan is ook bij een sloop van gemeentewege ca. 1989 uit de Vughtse publieke ruimte verdwenen. Het ging om de sloop van de zgn. Kolommenzaal. Wanneer, door wie, bij welke gelegenheid en met welke intentie werd die haan geplaatst? Hoe heeft ons gemeentebestuur onze haan veiliggesteld voor plaatsing elders in onze publieke ruimte? In welk naar ‘kippenhok’ geeft hij al té lang eenzaam de mogelijkheid van een nieuwe kans aan? Sinds de ‘ruiming’ heb ik onze haan ten minste niet meer gezien. Ik kan me natuurlijk vergissen, en staat hij verdekt opgesteld in een moeilijk bereikbare uithoek van onze mooie gemeente. Henk Smeets weet hem dan te vinden! En misschien bevordert hij dan een verhuizing naar een publiek toegankelijke plek in de buurt van zijn oorspronkelijke placering, bijvoorbeeld aan de wand van de vijver bij ons gemeentelijk administratiegebouw aan de secretaris Van Rooystraat. Succes met de rubriek Ontheemd Erfgoed!

Ben van Broekhoven