Brief: “Cultuurmoord met voorbedachten rade (?)”

“Ongeloof, woede en walging zijn wat gemoedstoestanden die in mij opkomen als ik de afgelopen maanden de macabere dans rondom Theater de Speeldoos in zijn relatie met de gemeente Vught nog eens herbeleef. Omdat er nu blijkbaar een eindbeslissing is genomen waarbij geen weg meer terug is. Officieel mag Theater de Speeldoos nog wel bezwaar maken tegen het besluit de accommodatiesubsidie af te bouwen, maar dat lijkt een puur formele aangelegenheid. Voor alle duidelijkheid: als bestuurslid van Theater de Speeldoos heb ik vanaf de tijd dat Theater de Speeldoos nog Cultureel Centrum De Speeldoos heette, heel wat stormen, ‘crashes’, overlegrondes etc. meegemaakt met de Vughtse bestuurderen. Met altijd een uitkomst waarmee beide partijen konden leven. Als bestuurslid van Theater de Speeldoos zijn ik en mijn medebestuurders in de pers en op de lokale radio in het afgelopen jaar herhaaldelijk door raadsleden en voormalige wethouder ‘onbehoorlijk’ bestuur verweten. Op basis waarvan? Wie het weet mag het zeggen.

Laten we constateren dat het begin van deze affaire begint bij het terugschroeven van de subsidie voor buitenschoolse cultuureducatie in 2017. Ter voorkoming van misverstanden: dat gaat over de subsidie die in verband met het faillissement van de MIK Kunstecudatie, de vroegere muziekschool, werd verstrekt. Theater de Speeldoos had de gemeente immers aangeboden de MIK-erfenis (lessen, administratie instrumenten etc.) over te nemen, maar dan met zelfs wat minder subsidie. In plaats van enige vorm van erkentelijkheid voor dit aanbod is er daarna behoorlijk wat zand in tot dan toe soepele overlegstructuur gestort. Immers, als je als Theater een hele ‘school’ over moet nemen, moet je nogal wat investeren. Je moet er zeker van kunnen zijn dat die investeringen ook rendement hebben en dan vraag je als ‘school’ wel de garantie voor een minimale periode van 4 jaar om vooruit te komen. Die garantie kreeg Theater de Speeldoos, na herhaald aandringen, niet (uit politieke overwegingen?) en dus werd de Vughtse politiek door de directie van de ‘school’ (Stars on Stage) bestookt met informatie over de problemen waarmee het Theater geconfronteerd dreigde te worden.
Dat werd door u, de Raad, blijkbaar toch wat eng gevonden en uw fractie Gemeentebelangen besloot een ‘motie vreemd aan de orde van de dag’ voor te leggen aan de Raad met als inhoud dat de hele financiering van Theater Speeldoos doorgelicht zou moeten worden. Nu hadden daar, eerlijk gezegd, de betrokken partijen -het toenmalige College en bestuur Speeldoos- geen enkele behoefte aan, maar de raad zijn wil is nu eenmaal wet.
Maar dan gaat het los: er wordt – door het College – een onderzoeksbureau (Berenschot) ingeschakeld en al direct wordt de oriëntatierichting van het onderzoek helemaal niet buitenschoolse cultuureducatie, maar opeens het ‘mogelijk veronderstelde’ gebruik van subsidiegelden voor professionele voorstellingen in het Theater. Notabene een onderwerp dat al jaren geleden al helemaal was doorgesproken en waar gemeente en Theater al lang een modus voor hadden gevonden, goedgekeurd door de accountant van de gemeente en de raad. Maar blijkbaar moest de Speeldoos wel in het verdachtenhoekje geplaatst worden. Ineens wordt gesuggereerd dat het niet pluis is met de financiën, wordt geïnsinueerd dat de Speeldoos niet meewerkt, niet transparant is etc. Het bestuur van de Speeldoos heeft vanaf het allereerste begin volkomen open meegewerkt aan welk onderzoek dan ook, maar het ‘framen’ van Theater de Speeldoos als een instituut dat wat te verbergen heeft, bleef doorgaan, zelfs nadat onomstotelijk vast is komen te staan dat Theater de Speeldoos absoluut transparant en integer bezig is. Zelfs de huidige wethouder onderschrijft dat. En zelfs dan lees je nog de verdachtmaking van het ‘onbehoorlijk gedragen’ vanuit de Raad op 28 juni. Je moet maar durven!

‘Cultuurmoord met voorbedachten rade’: u had allang het plan de subsidie aan Theater de Speeldoos af te bouwen. U had alleen geen goede argumenten om dat te doen. Daar moest iets op gevonden worden, want die verzoeken om zekerheid van de Speeldoos zijn eigenlijk heel redelijk, maar staan wat haaks op waar u eigenlijk – politiek – naar streefde: subsidie rechtstreeks naar de verenigingen etc. Als we nu de Speeldoos in een minder goed daglicht plaatsen, dan hebben we snel een draagvlak waarmee we radicaal kunnen breken met de huidige gang van zaken. We kunnen natuurlijk niet aankomen met die buitenschoolse cultuureducatie, want daar hebben ze ons eigenlijk alleen maar een hoop kopzorg ontnomen. Laten we het maar gooien op de verantwoording van de accommodatiesubsidie. Dat heeft al wel jaren onze goedkeuring en daar valt eigenlijk ook geen opmerking over te maken, maar laten we maar wat twijfel zaaien. En dat is gelukt.

Geachte Gemeenteraad en College. In het bovenstaande vindt u – naar ik aanneem – niets nieuws. Als u zich aangesproken voelt door de toonzetting, dan hebt u hetzelfde gevoel dat de bestuursleden van Theater de Speeldoos hebben gehad in het afgelopen jaar bij de aan- en opmerkingen in de pers, op de lokale omroep en in de gemeenteraad. Als die manier van werken de basis is van het ‘brede draagvlak’ in de gemeenteraad van de wethouder, dan moet het u niet verbazen dat ik dat typeer als niet-integere politiek. In mijn jeugd werd dat ‘arrogantie van de macht’ genoemd. Het zou u sieren als er vanuit u rehabilitatie plaatsvindt ten aanzien van het bestuur en directie van Theater de Speeldoos. Het cultuurbeleid van de gemeente Vught is uw zaak, daar gaat Theater de Speeldoos verder niet over.

Ik wens u veel sterkte bij het vervullen van uw werk ten behoeve van alle Vughtse inwoners. Ook die inwoners die in deze gang van zaken het imago van de politiek in Vught aangetast zien en die een voor vele Vughtenaren onmisbare culturele voorziening en ontmoetingsplaats mogelijk zien verdwijnen.”

Geert van den Brand
Bestuurslid Theater de Speeldoos