Brief: “Afscheid van Vught”

“Politiek is drijfzand. Elk opgelost probleem brengt steevast tal van nieuwe problemen naar voren, die op hun beurt ook weer om een oplossing vragen. Belangenbehartigers van diverse pluimage proberen invloed uit te oefenen via de achterdeur. Allerlei ondoorzichtige processen spelen een rol. Dat maakt het beroep van een politicus tot een van de meest schimmige en ondankbare beroepen in de wereld. Daarvoor hoef je echt geen Trump te heten. Het zit hem in de aard van het beestje. Politici willen zoveel mogelijk mensen tevreden stellen en gelukkig maken, maar door machinaties en achterklap zijn ze gedoemd te mislukken. Dat komt omdat ze zich laten leiden door twee onvolmaakte bronnen van kennis, namelijk: verbeelding en rede. Verbeelding zet hen op een verkeerde voet omdat het voorgestelde niet overeen komt met de voorstelling. De weg van de rede is eindeloos lang. Elke stap blijkt telkens weer slechts de voorbereiding te zijn op een volgende stap, zodat op een voorlaatste nooit een laatste kan volgen. De beste en meest betrouwbare bron van kennis is volgens de zeventiende eeuwse wijsgeer Baruch Spinoza dan ook intuïtie. Volgens Spinoza kennen wij waarheden zonder dat we daarvoor eerst hoeven te redeneren, rekenen of argumenteren. We zien deze waarheden onmiddellijk in.
De gemeente Vught kent deze waarheden als een koe eveneens.

1. Een gemeenschap heeft een clubhuis nodig waar iedereen zich welkom voelt en ook welkom is. Meer dan de kantine van een voetbalclub of bedrijf dient het een overkoepelend en belangen overstijgend doel. De Speeldoos is zo’n clubhuis. Kinderen leren er instrumenten bespelen, oldtimers doen er gymnastiekoefeningen, mensen met de ziekte van Parkinson dansen er en wisselen en passant informatie uit, artiesten worden in de gelegenheid gesteld om er te oefenen… , et cetera.

2. De Speeldoos is een prachtige voorziening voor iedereen. Het is echter geen volmaakte voorziening. Het kan altijd beter. Niet door er extra geld in te steken. Niet door erop te bezuinigen, maar door gebruik te maken van het aanbod. Getallen dienen belangen. Dit is echter een belang zonder rekenwerk. Elke gemeenschap krijgt het clubhuis die ze verdient. Door te bezuinigen op de subsidie aan de Speeldoos laten de gemeentebestuurders zich kennen als fantasieloze burgers. In plaats van het sociaal- en cultureel rendement te vergroten door meer en vaker gebruik te maken van deze voorziening, wordt er beknot op de voorziening zelf. Als voormalig politiek redacteur van onder meer NRC Handelsblad en Elsevier heb ik de politiek leren kennen als een slangenkuil. Als star on stage heb ik de Speeldoos leren kennen als het tegendeel: een clubhuis waar veel kan en mag, als je zelf maar het initiatief neemt. Ik heb er mijn boek Parkinson Hotel gepresenteerd, ik beweeg er op muziek in de kleine spiegelzaal, ik musiceer er met Sami El Ghousli van Kasba en Rogier Nolet, beide inwoners van Vught, net als ik. Ik spreek hier namens mezelf. Ik kan er nog veel meer gebruik van maken en ga dat ook doen. En ik daag iedere Vughtenaar uit hetzelfde te doen. Als het niet linksom kan, dan maar rechtsom, of dwars door het midden.

3. ‘Ik zoek niet. Ik vind,’ schijnt Pablo Picasso te hebben gezegd. Laat de bestuurders van dit gat deze intuïtieve waarheid als een koe maar eens ter harte nemen. Je hoeft niet iets te zoeken om het toch te vinden, maar het moet er wel zijn! Als er geen Speeldoos meer is, valt er in Vught minder te zoeken voor iemand als ik. Ons huis staat dan ook te koop. Het afscheid van Vught is een afscheid van de gemeente, niet van de mensen. Die zijn prima.”

Frank van Empel