Wethouder Toine van de Ven over energietransitie

’We zetten allereerst in op besparingen’

Toine van de Ven

Op dit moment verbruiken bijna alle Nederlandse huizen, bedrijven, scholen, ziekenhuizen en andere gebouwen aardgas. Dat zorgt voor veel CO₂-uitstoot. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat Nederland in 2050 helemaal draait op duurzame energie. Van het aardgas moet het land overstappen naar all-electric of andere bronnen voor warmte. Het probleem is dat er veel weerstand is tegen alternatieven als windturbines op land, kernenergie, velden met zonnepanelen en biomassacentrales terwijl eigenlijk alle mogelijkheden benut moeten worden om tegen 2050 zonder fossiele brandstof te kunnen. Ook in Vught wordt via discussies over Nota Energie en Klimaat en Zon en Wind-beleid, voorgesorteerd op een leven zonder fossiele brandstoffen. Helaas was de belangstelling van de inwoners voor de bijeenkomsten over de Regionale Energie Strategie (RES) tot nu toe nog niet erg groot. Misschien gaat dat veranderen nu de plannen concreter worden, de brandstofprijzen sky high gaan en de koopkracht van veel inwoners aantasten. Een gesprek met wethouder Toine van de Ven.

De Vughtse raad moet op korte termijn beslissingen nemen over de wijze waarop de beleidskaders voor grootschalige opwek van energie in Vught tot stand moeten komen en over het aanwijzen van plekken waar eventueel zonneweides en windturbines kunnen komen. Voor veel Vughtenaren tot nu toe dus nog een ver-van-mijn-bedshow.

Urgenter voor veel huishoudens is de vraag: Hoe dring ik snel de kosten voor gas en elektriciteit terug?
Toine van de Ven: “Er zijn een paar knoppen waaraan meteen gedraaid kan worden: de thermostaat van de verwarming lager zetten en in huis een trui aantrekken, korter douchen, folie achter de radiatoren en de temperatuur van de cv-ketel lager zetten, die hoeft geen 90 graden te zijn, 60 is ook goed. Naast het aanpassen van het eigen gedrag zijn er natuurlijk ook structurele maatregelen te nemen, maar die helpen pas op langere termijn, zoals zonnepanelen op het dak leggen, kiezen voor inductie als je toe bent aan een nieuwe keuken, een hybride warmtepomp laten plaatsen als je cv-installatie vervangen moet worden en héél belangrijk, het huis zo goed mogelijk isoleren. Om op korte termijn gezinnen te helpen die te maken hebben met energiearmoede gaan we – na overleg met ‘het veld’ – de 800 euro die het Rijk beschikbaar stelt voor huishoudens die daar voor in aanmerking komen, in 4 termijnen van 200 euro uitkeren.

Wat kan de gemeente doen om de inwoners te ontzorgen die van het gas af willen, immers de subsidieregels zijn behoorlijk ingewikkeld?
“In de RES wordt uitgegaan van een reductie van 11% in energieverbruik tot 2030. Het plaatsen van zonnepanelen op eigen dak of, als dat niet kan, gebruikmaken van zonnepanelen op daken van bedrijven en het isoleren van de woningen is belangrijk voor het beperken van energieverbruik. We subsidiëren VET en HOT zodat ze inwoners kunnen adviseren hoe ze e.e.a. het best kunnen aanpakken: waar begin ik, wat doe ik nu en waar wacht ik nog mee. Het is het best om aan te sluiten bij natuurlijke momenten b.v. als er een nieuwe keuken, nieuwe cv of een nieuwe badkamer nodig is. VET en HOT kunnen adviseren welke maatregelen het hoogste rendement opleveren. Zo’n advies kost zo’n 385 euro en daarop kunnen nog kortingen gelden. Het is beter voor CO2-reductie dat een grote groep mensen het energieverbruik terugschroeft, dan dat enkele inwoners hun woning gasloos maken. Het terugdringen van energieverbruik is op dit moment voor veel mensen aantrekkelijker dan in een keer de stap naar gasloos maken, zeker omdat er nog veel verbeteringen verwacht worden in warmtepompen. Nieuwe woningen die in Vught gebouwd worden moeten sowieso gasloos zijn, daarop wordt géén uitzondering gemaakt. Op dit moment weten we nog niet op hoeveel geld van het Rijk we kunnen rekenen om onze inwoners te ondersteunen bij de energietransitie, maar ook door de lokale grootschalige energieopwek in eigen hand te houden, kunnen we daarvoor geld genereren.”

Hoe ziet de Vughtse energiestrategie er in het kort uit, wordt er ook gedacht aan thermische energie?
”We zetten allereerst in op besparingen. Voor de laagste inkomens is het belangrijk dat de woningcorporaties al hun woningen goed isoleren naar gemiddeld A-label in 2030, daar zijn ze in Vught trouwens al behoorlijk ver in. Ook als gemeente moeten we op dit punt het goede voorbeeld geven door de eigen gebouwen te ‘verledden’ en te isoleren. Daarnaast willen we zoveel mogelijk zonnepanelen op grote daken, ook op die van de gemeente. Dat loopt nog niet echt vlot, doordat er gekeken moet worden of het extra gewicht van de panelen wel matcht met het draagvermogen van de daken. Bovendien kunnen er problemen met de verzekering optreden, zeker als er vee in de gebouwen staat en verder kan het niet goed uitkomen met het onderhoud van de dakbedekking. Het is immers niet handig om zonnepanelen te zetten op een dak, dat over een paar jaar vervangen moet worden. Als we niet voldoende zonne-energie grootschalig op daken kunnen opwekken, dan moeten we het doen via zonneweiden of windturbines om aan onze RES-opdracht te kunnen voldoen. De insteek is om ervoor te zorgen dat de opbrengsten van deze grootschalige projecten, liefst voor 100%, in Vught blijven. Aan een groot warmtenet met thermische energie denken we in Vught op dit moment nog niet. Daarvoor moet je veel energie kunnen afzetten op een beperkte ruimte, zoals bij hoogbouw. Het probleem is ook dat je mensen niet kunt dwingen om daarop aan te sluiten. Maar we kijken wel naar collectieve oplossingen, als er gebouwd wordt op b.v. het terrein van Zorgpark Voorburg zou je daaraan kunnen denken. HOT en VET werken ook aan zonnepanelen op daken van bedrijven of boven parkeerplaatsen waarvan woningbezitters die geen zonnepanelen op eigen dak willen leggen, kunnen profiteren via een postcoderoos, zoals Zonnemaatje.”

Waar komen de windmolens en zonneweiden in Vught?
“We gaan er in eerste instantie voor om zoveel mogelijk elektriciteit op te wekken via zonnepanelen op daken. Dat levert de minste nadelen op voor de omgeving, maar daar komen we er zeker na 2030 niet mee. De Vughtse raad heeft ingestemd met de RES-opgave en dat betekent dat we op Vughts grondgebied 0,05 Tera Wattuur grootschalig moeten opwekken. We hebben nu 4 zoekgebieden voor windmolens en 5 voor zonneweiden vastgelegd. Wij geven als college de voorkeur aan de zoekgebieden voor wind op de grens met andere gemeenten, omdat we dan samen misschien 3 windmolens kunnen plaatsen, het minimum dat door de provincie is toegestaan. Daarom onderzoeken wij de mogelijkheden voor De Margriet op de grens met Heusden en het Wilhelminapark op de grens met Gestel en Boxtel. Daarnaast wordt ook gekeken naar een gebied langs het Drongelens Kanaal ter hoogte van de gevangenis en naar een zoekgebied langs de A2 in de buurt van het provinciehuis, dat uit de informatieavonden naar voren is gekomen. We zijn verplicht de mogelijkheden van alle 4 gebieden serieus te onderzoeken. Ook als we windturbines nog niet direct nodig hebben vóór 2030, moeten we toch verder kijken, omdat er tot 2050, als Nederland energieneutraal moet zijn, een nog veel grotere opdracht ligt. De behoefte aan elektriciteit wordt immers in de toekomst nog veel groter dan nu, o.a. doordat we steeds meer elektrisch gaan rijden, koken, verwarmen en koelen.”

Naast de sociale huurwoningen moeten ook de huurwoningen in de vrije sector, de koopwoningen en de bedrijven verduurzaamd worden. Kan de gemeente daarin een rol spelen via geldelijke bijdragen of leningen?
”Het verduurzamen van huurwoningen in de vrije sector is lastig, omdat we daar te maken hebben met veel verschillende eigenaren, terwijl we ook geen middelen hebben om iets af te dwingen. Daarnaast zijn er in Vught zo’n 8000 woningen van particulieren. Die vereisen, voor een groot deel, allemaal een andere aanpak. Er zitten monumenten bij en er zijn zelfs nog huizen zonder spouwmuur. We hebben in Vught een paar wijken benoemd als startkans om ervaring op te doen met hoe we dat het beste kunnen aanpakken, b.v. Klein Brabant, de Loyolalaan e.o. en Molenstraat e.o. en aan de Industrieweg voor bedrijven. Daar waren inwoners zelf enthousiast om aan de slag te gaan. Samen met inwoners moeten we dit uitwerken tot mogelijke pilots. Als je samenwerkt hoeft niet iedereen voor zichzelf het wiel uit te vinden. Zo kun je er ook professionele advisering op zetten. De gemeente wil daar geld voor uittrekken, maar we weten dus nog niet hoeveel wij daarvoor van het Rijk krijgen; in de meicirculaire hopen wij daar eindelijk duidelijkheid over te krijgen. Er is in Vught ook een aantal grote bedrijven die hun daken willen vol leggen met zonnepanelen en die bezig zijn ook collega-ondernemers te enthousiasmeren voor hun plannen. Voor het verstrekken van leningen door de gemeente om woningen of bedrijven te verduurzamen hebben wij op dit moment géén plannen.”

Kijk ook bij

‘Kampong Lunetten’ een jaar na de première opnieuw in de Speeldoos

Film over het laatste Molukse woonoord van Nederland Op 21 maart 1951 arriveert de boot …