Vught wil meer aandacht voor mensen met een niet-zichtbare beperking

Lokale Inclusie Agenda

Vught heeft enkele jaren geleden de Lokale Inclusie Agenda (LIA) 2019-2021 vastgesteld. Dit is de lokale uitwerking van het VN-verdrag voor de rechten van personen met een handicap. In juni 2016 heeft Nederland dit VN-verdrag geratificeerd. Een belangrijke stap om het doel van het VN-verdrag te behalen: drempels, in de brede zin van het woord, voor personen met een beperking of chronische ziekte zo veel mogelijk wegnemen, zodat zij volledig kunnen deelnemen aan de samenleving. In het nieuwe Vughtse bestuursakkoord is opgenomen dat dit beleid zal worden voortgezet. Daarom wordt in 2021 nieuw inclusiebeleid voorbereid voor de periode 2022-2026. Donderdag 10 juni besprak de commissie ‘Bestuur’ de startnotitie waarin het proces wordt geschetst om te komen tot een inclusiebeleid voor de komende jaren.

De huidige LIA (2019-2021) bevat activiteiten op in totaal 11 leefgebieden: van vrije tijd tot mobiliteit, van digitale inclusie tot onderwijs, werken, etc. Met als overkoepelend doel het werken aan bewustwording. De gemeente Haaren had géén inclusiebeleid; daarom geldt het huidige beleid vanaf 2021 ook voor Helvoirt, maar voor de nieuwe LIA kunnen de inwoners van Helvoirt natuurlijk ook hun inbreng leveren.

Uitgangspunten
De uitgangspunten van het VN-verdrag blijven leidend voor het nieuwe inclusiebeleid. Onder het motto ‘niets over ons zonder ons’ worden bij de ontwikkeling van het inclusiebeleid én bij de uitvoering ervan mensen met een beperking direct betrokken. Het andere uitgangspunt is: inclusief ontwerpen voor iedereen. Of het nu gaat om de inrichting van de openbare ruimte, het organiseren van een evenement of activiteit, vooraf wordt rekening gehouden met verschillende groepen gebruikers, met uiteenlopende behoeften. Iedereen moet in principe van de betreffende voorziening gebruik kunnen maken. Met aandacht vooraf kunnen, soms dure, maatregelen achteraf voorkomen worden. Toegankelijkheid is de standaardnorm.

Focus aanbrengen
De afgelopen periode is er in Vught gewerkt met een brede agenda, op alle levensdomeinen. Nu wil het college meer focus aanbrengen door de aandacht te richten op drie thema’s, die moeten voortkomen uit de gesprekken die gevoerd gaan worden met ervaringsdeskundigen. Voor deze drie thema’s zullen doelen worden geformuleerd en meetbare resultaten. Voor de andere onderwerpen, blijft uiteraard aandacht.

Niet-zichtbare beperkingen
De nieuwe LIA richt zich op alle mensen met zintuigelijke, fysieke en verstandelijke beperkingen en op mensen met een psychische kwetsbaarheid. Binnen deze groep wil het college speciaal aandacht besteden aan mensen van wie de beperking niet zichtbaar is. Hun beperking heeft invloed op hun deelname aan de samenleving, maar wordt door buitenstaanders vaak niet of laat herkend. Denk aan mensen met een psychische kwetsbaarheid, niet-aangeboren hersenletsel of met een verstandelijke beperking. Ook lopen deze inwoners vaak aan tegen verschillende vormen van afwijzing en onbegrip. De gemeente wil daarom bij de opstelling van de LIA 2022-2026 agenda zoeken naar gesprekspartners uit deze groepen en drempels die zij ervaren een duidelijke plaats geven in de nieuwe agenda.

Méér bewustwording
De aanwezige raadsfracties waren het in grote lijnen eens met het pad dat moet leiden tot de nieuwe Inclusie Agenda. Vooral het streven om meer aandacht te besteden aan niet-zichtbare beperkingen werd toegejuicht. Nathalie Pullens (VVD) benadrukte dat het schort aan bewustwording onder de bevolking met name als het gaat over mensen met een niet-zichtbare beperking. Zij pleitte er daarom voor om in de nieuwe LIA zeker aandacht te besteden aan de communicatie over dit onderwerp.
Nino de Lange (PvdA-GL) waarschuwde ervoor dat, als de focus komt te liggen op 3 grote thema’s, het gevaar dreigt dat de andere doelgroepen buiten beeld raken. Hij vroeg ook om de mogelijkheid in te bouwen om halverwege de looptijd te kijken of de LIA bijgesteld moet worden. Het Helvoirtse raadslid wees er verder op dat in Helvoirt op verschillende plaatsen stoepen ontbreken. Hij vertelde dat een inwoonster op leeftijd, die gebruik moet maken van een rollator, door een waakzame agent werd vermaand omdat ze gebruikmaakte van de rijbaan. De Lange deed een beroep op de burgemeester om, zolang er in Helvoirt niet overal goed toegankelijke stoepen zijn, er geen punt van te maken dat voetgangers op de rijweg lopen.
Ans Beijens (CDA) was blij met de startnotitie, maar zij pleitte er wel voor om zo snel mogelijk te starten met de uitvoering van de speerpunten. Zij benadrukte dat er niet alleen óver, maar ook mét de doelgroep gesproken moet worden. Daarnaast vindt zij het belangrijk dat inwoners digitaal vragen over de notitie kunnen stellen of hun inbreng kunnen geven.

Koppelen aan mobiliteitsplan
Burgerlid Janine Wildschut (GB) wilde, voordat de startnotie definitief wordt, van het college horen hoever het college gevorderd is met de uitvoering van de LIA 2019-2021 en op welke onderdelen achterstand is opgelopen door de perikelen rond corona. Daarnaast was zij benieuwd naar de mening van de adviesraad sociaal domein en vroeg zij om ook kinderen en jongeren de kans te geven hun stem te laten horen.
Joris Vrensen (D66) herinnerde eraan dat zijn fractie zich bij de behandeling van de eerste Inclusie Agenda kritisch had opgesteld, omdat zij die te breed en te vaag vond. Hij kon zich dus wel vinden in de focus op een beperkt aantal punten. Hij ziet graag dat de nieuwe LIA gekoppeld wordt aan de mobiliteitsplannen, gezondheid en cultuur. Zo moet er bijvoorbeeld bij de reconstructie van de N65 en de PHS gezorgd worden dat hellingen voor bruggen en tunnels niet te steil worden, dat de rotondes overzichtelijk zijn en dat zebrapaden niet op de verkeerde plekken worden geplaatst. Ook wees hij op de inbreng van de Maag Lever Darm Stichting bij de vorige LIA, waarbij gepleit werd voor meer openbare toiletten, niet alléén in de bebouwde kom, maar ook bij parkeerplaatsen in het bos. Volgens Vrensen is het mogelijk ook daar op eenvoudige manier openbare toiletten neer te zetten. Ook hij hield het college voor: “Snel van plannen naar actie.”

Grootste stappen
Wethouder Toine van de Ven hoorde in de bijdragen van de commissieleden vooral steun en waardevolle suggesties. Hij wees erop dat Vught al ver is op het gebied van inclusie: “Alleen moeten we de traditionele doelgroepen verbreden naar nieuwe groepen, die we in de LIA 2022-2026 proberen mee te nemen. We moeten van de mensen om wie het gaat zelf horen, waar de grootste stappen zijn te zetten en waar zij het meest tegenaan lopen.” De wethouder verzekerde de commissie dat als er in Vught een straat wordt vernieuwd, plannen voor de Rijksinfra worden gemaakt of als er een gebouw wordt ontworpen, de werkgroep toegankelijkheid daarbij altijd wordt betrokken.