Twee bijzondere dorpen – Middeleeuwse priesters

Op 13 november van dit jaar verschijnt een omvangrijk en rijk geïllustreerd boek over de geschiedenis van Vught en Cromvoirt. In de komende tijd vertellen auteurs van het boek in deze rubriek een miniverhaal over iets dat zij bij het werken aan dit boek zijn tegengekomen.

In de dertiende eeuw kwam de Vughtse Lambertuskerk in handen van de Duitse Orde, een ridderorde die in 1190 was ontstaan tijdens de derde kruistocht. De pastorie werd daarmee een commanderij met de pastoor als commandeur. Van twee van die middeleeuwse priesters zijn er nog grafzerken. De oudste ligt tegenwoordig in het depot van het Vughts Museum en bedekte ooit het graf van Jacob van Gheel, alias van Antwerpen. Hij was commandeur van de Duitse Orde in Vught van 1466 tot in 1488. De deels leesbare tekst meldt dat hij op achttienjarige leeftijd intrad bij de orde: HIER LEET BEGR(a)VE(n) DE H(eer) JACOP VA(n) GHEEL DIE TE SINE(n) XVIII JARE(n) W[e]RT O(n)FTAE(n) IN [de o]RDE(n) [… … d]E(n) XXVI DACH JUNII DIE STERF [… xxxviii …] DAGHE(N) IN […]. Het overlijdensjaar is nu niet meer te lezen, maar is in 1957 nog gezien en genoteerd. Centraal op de zerk lag een koperen plaat. Van Gheel liet in 1478 of 1479 bij de Sint-Lambertuskerk een nieuwe pastorie bouwen, een verre voorganger van Zionsburg, betaald door hemzelf en zijn familie.
Restanten van de andere zerk bevinden zich nu in de museumtentoonstelling in DePetrus. Hieronder lag ooit Marcelis van der Papendonck, deservitor in de Sint-Lambertuskerk. Een deservitor was de waarnemer voor de niet residerende parochiepastoor en daarmee in praktische zin de pastoor. De tekst luidt: […]IS VANDER PAPENDONCK DIE / STERF INT JAER M / IIII EN(de) LXXXVII DEN X[…]II DACH IN APRIL De overlijdensdatum was waarschijnlijk 27 april 1487. Centraal op de zerk staan een kelk en, hangend aan een riem, een wapenschild.

Lauran Toorians

‘Twee bijzondere dorpen’ is een uitgave van de Stichting Erfgoed Vught en Bruna Vught. De prijs bedraagt 39,50 (376 pagina’s!). De intekenprijs is 35 euro. Intekenen kan via www.erfgoedvught.nl.