In de raadsvergadering van 8 februari wordt de Vughtse raad gevraagd de principebereidheid uit te spreken om een nader te bepalen deel van de gemeente Haaren over te nemen en in te stemmen met de voorkeursdatum van 1 januari 2021 en als uiterste datum 1 januari 2022 voor de splitsing. De kwestie wordt besproken in de commissie ‘Bestuur’ van donderdag 1 februari. Daarbij is inspraak mogelijk. Aanvang 20.00 uur.
Het proces om te komen tot opsplitsing vraagt om een formeel principebesluit van de gemeenten die in beeld zijn om een deel van de gemeente Haaren over te nemen. Deze gemeenten zijn Boxtel, Heusden, Oisterwijk, Tilburg en Vught. De definitieve grenzen van de uiteindelijke opsplitsing zijn nog onderwerp van definitieve besluitvorming. Met het besluit wordt formeel de eerste stap gezet door de betrokken gemeenten in het proces tot opsplitsing van de gemeente Haaren. Een dergelijk lang proces waarbij zes gemeenten zijn betrokken, vraagt een zorgvuldig, maar ook eenduidig besluitvormingstraject. Na het nemen van dit principebesluit start een proces waarbij voor tal van zaken nadere bestudering, af- en overeenstemming en formele besluitvorming zijn vereist. Daarbij gaat het o.a. om het vaststellen van de definitieve grenzen tussen de gemeenten, de financiële consequenties, zorg voor het personeel en waarborgen voor de dienstverlening aan de burgers.
Vervolg
De Vughtse raad wordt met dit voorstel niet gevraagd om nu over de genoemde of andere onderwerpen een formele uitspraak te doen. Een definitief besluit tot herindeling volgt pas later in het proces. Het nemen van een principebesluit over fusie betekent niet dat Vught er definitief aan vast zit. Het is de start van een proces waarin nog heel veel uitgewerkt en ontwikkeld moet worden. Het principebesluit is er echter wel op gericht toe te werken naar een herindelingsontwerp. Omdat het om een ‘vrijwillige’ fusie gaat – een eigen besluit van gemeenten of zoals vaker geformuleerd een herindeling van onderop – kunnen individuele gemeenten ook stoppen met het proces als er na vaststelling van het herindelingsontwerp tijdens de inzageperiode onoverkomelijke bezwaren blijken te zijn. Het enige dat na stoppen kan gebeuren, is dat Provincie of Rijk op dat moment een grote noodzaak zien om toch een fusie te doen, bezien vanuit de herindelingscriteria van het Rijk of provinciaal beleid.
Scenario fusie 1 januari 2021
De fase van het principebesluit tot het indienen van het herindelingsadvies aan de minister neemt ongeveer 1,5 jaar in beslag. Tijd is afhankelijk van de hoeveelheid informatie die beschikbaar is. De gemeenteraden nemen vóór 1 maart 2018 het principebesluit om te gaan fuseren en besluiten om gezamenlijk het proces tot een herindelingsontwerp te starten. De gemeente Haaren neemt het initiatief en stelt een procesregisseur aan, die leiding geeft aan het op te stellen plan van aanpak. Het plan bevat o.a. aanpak, proces, rollen en verantwoordelijkheden, middelen, randvoorwaarden en uitgangspunten voor de opsplitsing. Op basis van het plan van aanpak en principebesluit herindeling kan bij de provincie een verzoek worden ingediend voor het maken van een herindelingsscan. Aan de hand van de herindelingsscan kunnen gerichte aandachtspunten voor het aan te passen financieel beleid worden bepaald. Ook wordt inzicht verkregen in de bouwstenen van de nieuw op te stellen begroting. Daarnaast kunnen gesignaleerde verbeterpunten en risico’s beter worden aangepakt dan wel beheerst gedurende het fusieproces.
Onder leiding van de procesbegeleider zal het herindelingsontwerp worden gemaakt. Ervaring leert dat dit, zeker bij complexere herindeling, 6 maanden kan duren. Het herindelingsontwerp moet worden vastgesteld in de gemeenteraden. Na het vaststellen gaat de inspraakprocedure van 8 weken lopen. Iedereen kan dan zienswijze indienen. GS kunnen ook zienswijze indienen. De gemeenten stellen daarna het herindelingsadvies vast en sturen dit op aan de Provincie. Die stelt een zienswijze op in het le kwartaal van 2019. Dan wordt het herindelingsadvies samen met de zienswijze van GS aangeboden aan de minister van BZK. De minister onderneemt de volgende stappen: Een toetsing van het herindelingsadvies aan het beleidskader voor herindeling, maken van een voorstel voor een herindelingswet, besluitvorming in de ministerraad, herindelingswet wordt voor advies voorgelegd aan de Raad van State, behandeling Tweede Kamer, behandeling Eerste Kamer en tot slot publicatie in het Staatsblad. Het ministerie van BZK rekent op zijn minst 6 maanden voor deze stappen. Dat betekent dat de herindelingswet het grootste deel van 2019 en wellicht begin 2020 in beslag zal nemen. De herindelingsverkiezingen vinden dan plaats in november van 2020. Op 1 januari 2021 gaat de herindeling in.
Verkiezingen
Bij een herindeling per 1 januari 2022 vinden er in maart 2018 reguliere verkiezingen plaats. Vervolgens zijn er in november 2021 herindelingsverkiezingen voor een nieuwe raad voor de gemeenten Boxtel, Oisterwijk en Vught. De in maart 2018 gekozen raadsleden zitten dan een half jaar korter, terwijl de in november 2021 gekozen raadsleden langer zitten (4,5 jaar), omdat de reguliere verkiezingen van maart 2022 worden overgeslagen. Aan deze data valt niet te tornen, omdat deze in de Wet Arhi zijn vastgelegd.