Ton van der Vossen (PvdA-GL) kon het even niet meer volgen: “De CDA-fractie schetst hier het beeld dat de financiële situatie van Vught dramatisch en verschrikkelijk is en tegelijkertijd vertoont het CDA een campagnefilmpje waarin een volledige kruising op de N65 bij Craijenstein wordt beloofd, die Vught zo’n 10 miljoen extra zou kosten.” Het antwoord van CDA-burgerlid Rutger Jans was verrassend: “Dat gaat het Rijk betalen!” Verrassend, omdat het college de raad onlangs nog duidelijk heeft gemaakt dat zowel Rijk als Provincie geen cent extra meer in de N65 wil steken. De naderende verkiezingen wierpen duidelijk hun schaduw vooruit tijdens de behandeling van de Kadernota in de Gezamenlijke commissie.
Donderdag 25 juni boog de Vughtse raad zich over de Kadernota, een stuk waarin wordt voorgesorteerd op de begroting 2021. De Vughtse politieke partijen hebben afgesproken dat het dit keer, met het oog op de herindelingsverkiezingen in november, om een stuk met weinig nieuw beleid zal gaan. Immers begin januari komt de nieuwe gemeenteraad voor het eerst bij elkaar en dan zal er een nieuwe begroting voor 2021 worden aangenomen. Na het doorrekenen van de meicirculaire ziet het er naar uit dat Vught voor 2021, zonder Helvoirt, afstevent op een tekort van 400.000 euro. Het college vindt deze prognose niet alarmerend genoeg om nu al met bezuinigingsvoorstellen te komen. Daar dachten de twee aanwezig oppositiepartijen CDA en D66 (de SP was niet aanwezig) héél anders over. Zowel Fons Potters (D66) als Rutger Jans (CDA) vond dat de financiële situatie door het college te rooskleurig werd gepresenteerd. Potters wees op een aantal investeringen en structurele uitgaven die binnenkort wél moeten worden gedaan, maar die niet of te laag in de begroting zijn opgenomen. Hij noemde o.a. de vervanging van een kunststofveld voor Zwaluw VFC, vervangen van de kunststofvloer in de Martinihal, extra bijstandsuitkeringen door corona, de subsidie voor Elzenburg na 2022, de kosten voor bestrijding van de processierups -daar houden we in 2021 toch niet mee op? -, de nieuwbouw van de school Zuiderbos op het terrein van Reinier van Arkel die zo’n 6 miljoen duurder wordt dan nu in de boeken staat en de extra kosten voor het Vughtse wegennet in verband met de aanpassingen voor de N65. Wethouder Toine van de Ven maakte Potters -zijn voorganger als wethouder van Financiën- duidelijk, dat het in Vught al jaren gebruikelijk is om zaken waarover de raad nog geen definitief besluit heeft genomen, niet in de begroting op te nemen. Ook gaf hij aan dat de investeringen voor Zwaluw en de Martinihal en ook hogere kosten voor de bijstand wel degelijk in de begroting zijn verwerkt. Dat geldt ook voor de reguliere kosten voor de bestrijding van de eikenprocessierups. Van de Ven: “Alléén de extra kosten voor de pilot met bestrijding via nematoden is niet opgenomen, omdat we eerst het resultaat willen afwachten.” Wat de subsidie voor Elzenburg betreft wees de wethouder erop dat de raad daarover voor 2023 en 2024 géén besluit heeft genomen. Mark du Maine (VVD) vond het volstrekt logisch dat de subsidie voor Elzenburg niet in de begroting stond: “Is D66 vergeten hoe een begroting in elkaar zit? Als er géén besluit ligt, dan niet in de begroting!”
Volgens Jans (CDA) was in de meerjarenbegroting sinds 2018 de ruimte om tekorten of extra lasten op te vangen teruggelopen van bijna 9 miljoen naar zo’n 1 miljoen. “Om tegenvallers op te vangen zullen we de inkomsten moeten verhogen of moeten bezuinigingen. We kunnen eigenlijk niets meer hebben, terwijl de onontkoombare extra kosten voor Zuiderbos, het wegennet en de consequenties van de coronacrisis niet zijn meegenomen.” Ook vond hij het vreemd dat het college al uitging van een extra bijdrage voor de jeugdzorg van 400.000 euro in 2021 terwijl Den Haag daarover nog geen beslissing heeft genomen. Lucas Middelhoff (PvdA-GL) vond wel het heel begrijpelijk dat dit gebeurde. “Het aantal jeugdigen wat gebruikmaakt van de jeugdzorg neemt jaar op jaar toe. Het Rijk geeft al 4 jaar extra geld voor de jeugdzorg, dan is het logisch dat ze dit blijven doen.” Middelhoff vond het opmerkelijk dat juist het CDA op dit punt kennelijk weinig vertrouwen heeft in minister Hugo de Jonge -de beoogde CDA-leider-, die verantwoordelijk is voor de Jeugdzorg. Ook wethouder Van de Ven vond het geen serieus probleem: “Ook de Provincie heeft gezegd dat we met deze bijdrage rekening mogen houden.” Hij was ook van mening dat het dit college niet kwalijk genomen kan worden dat het Rijk na 2018 de ramingen voor de uitkeringen uit het gemeentefonds naar beneden heeft bijgesteld.
Onzekerheden
Terwijl de oppositie dus grote vraagtekens zette bij de Kadernota waren de drie coalitiepartijen heel tevreden. Mark du Maine (VVD) vindt dat er niet te veel waarde gehecht moet worden aan deze Kadernota omdat er veel zaken onzeker zijn o.a. in verband met de samensmelting met Helvoirt en omdat de financiële gevolgen van de coronacrisis niet duidelijk zijn. Het Rijk heeft 566 miljoen euro uitgetrokken voor hulp aan provincies en gemeenten voor de extra kosten en derving van inkomsten door de coronapandemie. Hoe die gelden verdeeld zullen worden, wordt pas later dit jaar duidelijk. Gezien de onzekerheden op financieel gebied vindt de VVD het weinig zinvol om nu al met de botte bijl in de uitgaven te gaan hakken. Du Maine: ”Mocht straks blijken dat het nodig is, dan passen we de begroting aan.”
Wethouder Van de Ven vertelde aan het begin van de vergadering al dat Vught samen met andere gemeenten uit de regio een brief heeft gestuurd naar de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) om zorg uit te spreken over de gevolgen van de toekomstige herijking van de uitkeringen uit het gemeentefonds en de toenemende kosten van de coronamaatregelen.
Duurzame begroting
Fons Potters (D66) herinnerde wethouder Van de Ven aan de motie ‘Duurzame begroting’ van VVD, D66, GB en SP, die tijdens de vorige begrotingsbehandeling is aangenomen, waarin het college wordt gevraagd een Kadernota voor 2021 op te stellen met een sluitende meerjarenbegroting en op termijn een stijgende solvabiliteit en een dalende schuldquota. Hij vond dat het college de motie niet had uitgevoerd en dat de raad voor de behandeling van de Kadernota in de raad zicht moet krijgen op de dalende schuldquota en de stijgende solvabiliteit. Wethouder Toine van de Ven vertelde dat door meevallers de solvabiliteit (van 17 naar 20) en de schuldquota (van 147 naar 136) al zijn verbeterd. Bij de behandeling van de Kadernota komt hij niet opnieuw met cijfers, die worden weer verstrekt bij de begrotingsbehandeling in november. De wethouder wees erop dat het college bij de bezuinigingsmogelijkheden wel heeft aangegeven wat de invloed van iedere bezuiniging op de kengetallen is. Potters vond het kwalijk dat Van de Ven niet bereid is de motie uit te voeren. De wethouder was het overigens niet eens met het verwijt van CDA en D66 dat zijn begroting niet realistisch is, maar selectief. Van de Ven: “We hebben de opdracht scherp te begroten en dat hebben we gedaan, maar zoals altijd staat er alléén in wat besloten is en wat we kunnen kwantificeren. We reken ons niet rijk, maar ook niet arm.”
Donderdag 2 juli wordt de Kadernota goedgekeurd gezien de instemming van de coalitiepartijen. De vraag is of de oppositie nog met voorstellen komt om de ‘gaten’, die er volgens D66 en het CDA in de Kadernota zitten, te dichten. Er ligt een lijst met een reeks aan bezuinigingsmogelijkheden klaar.