'Heksen' op de brandstapel - uit het boek Heksenhamer 1487

Moord en doodslag in het archief

Lezingencyclus over rechtspraak door de eeuwen heen

Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), Regionaal Archief Tilburg en mr. Erik-Jan Broers (Tilburg Law School, TilburgUniversity) organiseren voor de derde keer de succesvolle serie lezingen over rechtspraak vanaf de middeleeuwen. De drie bijeenkomsten van ‘Moord en doodslag in het archief’ worden gehouden in april en mei. De eerdere twee series waren in no time volgeboekt, reden om een derde serie te organiseren.

De deelnemers geven zich op voor de drie zaterdagen dat er lezingen zijn: 4 en 18 april en 2 mei. De lezingen volgen elkaar op, dus aanwezigheid bij alle drie de bijeenkomsten wordt op prijs gesteld. Vrijwel alle presentaties worden gehouden op basis van archiefdocumenten uit de schepenbankarchieven van Regionaal Archief Tilburg en het archief van de Raad van Brabant van het BHIC. Het publiek kan ademloos luisteren naar de verhalen over de beulsfamilies uit Breda (waarvan sommige leden ook chirurgijn waren om de verdachten tussendoor op te lappen), processen tegen dieren, hoon en laster (‘een scherpe tong is vreeswekkender dan een scherp wapen’), en de strapatsen van Engele Jantje en Klein Truiken. Zij waren lid van criminele bendes die het platteland in de 18e eeuw onveilig maakten. Beiden werden uiteindelijk opgepakt voor vagebondisme. Engele Jantje werd gestraft door ophanging en zijn aangezicht werd geblakerd, Klein Truiken verdween voor 15 jaar in het tuchthuis en werd verbannen.

Tijdens de serie komen vele vormen van strafrecht voorbij. Medewerkers van de twee archieven vertellen over de bronnen waarin deze misdaden en processen beschreven staan. Veel van die bronnen zijn digitaal beschikbaar. In het archiefmateriaal is geen abstract recht terug te vinden, maar ‘recht met een menselijk gezicht’. Recht dat is toegepast op ’echte’ mensen van vlees en bloed die ooit met het strafrecht in aanraking zijn gekomen. De criminele processen bieden een grote variëteit aan misdaden: van beledigingen, burenruzies en diefstal tot verkrachting, moord en doodslag.

Het doel van deze lezingencyclus is om belangstellenden te laten kennismaken met en inzicht te geven in de rechtsgang van vroeger. Daarbij komt bijvoorbeeld aan bod op welke wijze een strafproces werd gevoerd, de verweermiddelen van de verdachte en de werkzaamheden van de beul. Bij de lezingen zijn verschillende soorten archiefstukken zien.

Geïnteresseerden kunnen zich tot en met 31 maart 2020 per mail aanmelden via info@regionaalarchieftilburg.nl o.v.v. Moord en doodslag. Deelname is kosteloos (inschrijven kan alleen als je bij alle drie de bijeenkomsten aanwezig bent). Er is plaats voor maximaal 50 deelnemers. De lezingen vinden plaats op:
• 4 april van 10.00 tot 12.30 uur (locatie BHIC)
• 18 april van 10.00 tot 12.30 uur (locatie Regionaal Archief Tilburg)
• 2 mei van 10.00 tot 12.30 uur (locatie BHIC)

Adres: BHIC: Zuid Willemsvaart 2, 5211 NW ’s-Hertogenbosch
Adres: Regionaal Archief Tilburg: Kazernehof 75, 5017 EV Tilburg

Kijk ook bij

Expositie Kim Kivits in de Speeldoos

‘De natuur gaat haar gang’ In Theater de Speeldoos is tot 8 december een expositie …