Kaart met aanvalsplan voor bevrijding van Vught leidt naar nieuw historisch materiaal

Sinds enkele maanden is binnen de Stichting Erfgoed Vught een werkgroep actief die onderzoek doet naar de dagen in oktober 1944 waarin Vught werd bevrijd. Ter voorbereiding van een boek over de bevrijding en een expositie die in oktober in DePetrus zal plaatsvinden, hebben de leden van de werkgroep zich verdiept in dagboeken, ooggetuige-interviews en archiefonderzoek. Hierdoor is een gedetailleerder beeld ontstaan van wat er zich in die bange dagen tussen 24 en 27 oktober heeft afgespeeld.

Tijdens het archiefonderzoek trof Wim Kievits een oude landkaart aan. Deze kaart werd gebruikt door majoor Charles Robertson, een van de commandanten van de 7e Black Watch, bij zijn gerichte aanval op geheime doelen in Vught. De werkgroep was van mening dat deze kaart belangrijke nieuwe inzichten bood bij de bestudering van de bevrijdingsaanval. Maar hoe zou de werkgroep een duidelijkere versie van de slechte kopie kunnen bemachtigen? Na verschillende mislukte pogingen om de kaart te achterhalen bij de eigenaar, Schotse archieven en musea, wendde Wim Kievits zich met een oproep tot ‘The Courier’, een regionale krant in de provincie Fife. Na de publicatie van een artikel op 4 mei kwamen er tal van reacties, zo ook van de zoon van majoor Robertson, Roy Robinson.

In de voetsporen
Samen met een deel van de familie van de overleden oorlogsveteraan trad de familie Robertson afgelopen weekeinde letterlijk in de voetsporen van hun vader, opa en overgrootvader. Kievits toonde de ‘Robertsons’ welke route de Schotse eenheden vanuit Sint-Michielsgestel ongeveer gevolgd hebben bij de bevrijding van Vught. “Een korte battle-tour”, zegt hij lachend.
Het gezelschap stopte onder meer bij de Essche Stroom waar de Schotten een noodbrug over het water bouwden, omdat de Duitsers de originele brug voor de neus van de Schotten opbliezen. Er werd ook pas op de plaats gemaakt in de Theerestraat bij Halder. “Charles heeft hier veel geluk gehad”, vertelt Kievits. “Een Duitse soldaat heeft zich op deze plek overgegeven aan majoor Robertson die in z’n eentje de Schotse soldaten inspecteerde, die zich langs de Dommel hadden ingegraven tegen een mogelijke Duitse tegenaanval. Terwijl hij met de Duitser terugliep, zag hij ineens het magazijn van zijn eigen Tommygun-mitrailleur op straat liggen. Hij heeft het magazijn snel in zijn wapen gestopt. De Duitser had niets in de gaten. Het had toen heel anders met hem kunnen aflopen.”

Plakboek
Volgens Robertson doen de verhalen de historie herleven. “Mijn vader heeft nooit veel over zijn oorlogsverleden verteld. We hebben gelukkig zijn plakboek van zijn hele militaire campagne in Noord-Afrika, Sicilië, Italië, D-Day, Frankrijk, Noord-Brabant, de Ardennen en Duitsland en enkele dagboeken. We kunnen ons na de rondleiding wat beter voorstellen hoe het hier ooit geweest moet zijn.”
Roy Robertson overhandigde afgelopen weekeinde kopieën van foto’s en documenten aan ‘onderzoeker’ Wim Kievits. Een deel van het materiaal is voor het boek over de bevrijding van Vught. Voorzichtig slaat Roy Robertson een bladzijde om van het historisch plakboek van majoor Charles D. Robertson met foto’s, oorlogsdocumenten en krantenartikelen. Hij wijst: “Een foto van de eerste herdenking bij het raadhuis van Vught in 1946. Daar was mijn vader ook bij en daar hield hij zijn eerste publieke speech tot de bevolking van Vught.” Hij bladert terug: “En dit is de originele landkaart met aantekeningen die mijn vader gebruikte tijdens de aanval om de Duitsers uit Vught te verdrijven. Hij was commandant van de A-compagnie van de Schotse legereenheid ‘7th Black Watch’ die Vught mede heeft bevrijd. Hij raakte bevriend met de eigenaar van ‘Couwenburg’. Deze villa was in 1944 het tijdelijke hoofdkwartier van de Schotse compagnie. Vught is een stukje van onze familiegeschiedenis.”

Hoogtepunt
Een hoogtepunt van het verblijf in Vught was wel het bezoek aan de Schotse kamer in het gemeentehuis. Al met al waren de leden van de familie Robertson heel blij dat zij weer wat meer beeld hadden gekregen van de dappere verrichtingen van hun vader in oktober 1944. Voor de naderende viering van de bevrijding in oktober van dit jaar zullen zij vast en zeker terugkeren om ook de tentoonstelling in DePetrus te bezoeken.