Hoe wordt de warmtetransitie in Vught aangepakt?

Donderdag 25 februari werden de Vughtse raadsleden bijgepraat over het proces dat voor eind 2021 moet leiden tot een concept Transitievisie Warmte voor Vught. Vught loopt dit traject onder begeleiding van adviesbureau Over Morgen samen met de gemeenten Sint-Michielsgestel en Boxtel. De ambities van de drie gemeenten die samen optrekken, lopen wel behoorlijk uiteen. Boxtel wil al in 2030 CO2-neutraal zijn, Gestel in 2040 en Vught pas in 2050. Afgelopen week werd online ook de eerste bijeenkomst over de warmtetransitie voor de inwoners gehouden. Net deze week bracht het Economisch Instituut voor de Bouw in de publiciteit dat het aardgasvrij maken van een woning gemiddeld zo’n 40.000 euro per woning zal gaan kosten, terwijl de helft van die investering niet is terug te verdienen door lagere energiekosten. Dus wel een item om scherp in de gaten te houden.

In Vught wordt al een jaar gesproken over de Regionale Energie Strategie, waarbij plannen worden gemaakt over de opgave op het gebied van opwekking van elektriciteit. Hoeveel en waar moeten windmolens en velden met zonnepanelen worden geplaatst? Voor 1 juli moeten in alle Nederlandse gemeenten daarover knopen worden doorgehakt. Op het gebied van de warmtetransitie is er nog tijd tot het najaar om de visie vast te leggen. De ambities van het Nederlandse Klimaatakkoord zijn gericht op het beperken van de opwarming tot 2 graden en een einde maken aan het gebruik van fossiele brandstoffen. Daarvoor moet o.a. de CO2-uitstoot, vergeleken met 1990, in 2030 met 49% gereduceerd zijn en 1,5 miljoen bestaande woningen moeten aardgasvrij worden gemaakt. Voor 2050 gelden doelstellingen van 95% CO2-reductie en 8 miljoen aardgasvrije gebouwen. Dat wordt een behoorlijk zware opgave, want de 20 pilots die zijn opgestart om de bestaande woningen aardgasvrij te maken, lopen lang niet allemaal even soepel en zijn behoorlijk arbeidsintensief. Dat maakt het doel van 1,5 miljoen aardgasvrije woningen in 2030 een bijzonder grote uitdaging.

Alternatief voor aardgas bepalen
Het klimaatakkoord kent 5 onderdelen: landbouw en landgebruik, elektriciteit, gebouwde omgeving, mobiliteit en industrie. In de Transitievisie Warmte (TVW) moet de richting voor de lange termijn, met de focus op de komende jaren tot 2030, worden aangegeven. Per wijk moet er een alternatief voor aardgas worden bepaald. Er moet houvast worden gegeven voor investeringen van gemeente, woningcorporaties en particulieren. Alle lopende initiatieven moeten in een gezamenlijk verhaal worden vastgelegd. De visie moet elke 5 jaar worden herzien om te kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen. Als de TVW is vastgesteld, moeten in de jaren daarna wijkuitvoeringsplannen worden voorbereid en doelgroepen worden bepaald.

Inwoners betrekken
De komende maanden zullen de inwoners bij de TVW worden betrokken. Vorige week dinsdag was de eerste digitale bijeenkomst waaraan zo’n 130 mensen hebben deelgenomen. De leidende principes voor de warmtetransitie zijn: draagvlak bij bewoners en ondernemers, betaalbaarheid, koppelkansen, laaghangend fruit, toekomstbestendig & duurzaam, comfort & gezondheid en oplossingen die in de omgeving passen. Ook zal moeten worden bepaald welke buurten het eerst aan bod komen. Daarvoor gelden selectiecriteria zoals: waar heeft transitie het meeste effect? Dat kan o.a. worden bepaald door homogeniteit van de woningen of door de omvang van de buurt. Grotere gebieden verdienen de voorkeur. Ook draagvlak kan een rol spelen. Het is natuurlijk een voordeel als bewoners zelf al bezig zijn met initiatieven. Omdat ook betaalbaarheid een grote rol speelt, zal in buurten waar de woningen tegen de laagste kosten van het gas af kunnen, de animo het grootst zijn. Ook kan het de moeite waard zijn om ‘werk met werk te maken’ en te kijken of in buurten werkzaamheden gecombineerd kunnen worden om zo de kosten te drukken.

De komende maanden zullen bewoners geïnformeerd worden over de meedenkruimte op onderdelen en kunnen, waar mogelijk, krachten worden gebundeld voor een invulling van de visie. Volgens wethouder Toine van de Ven is daarbij ook een belangrijke rol weggelegd voor burgerinitiatieven als b.v. VET Vught, die burgers en bedrijven stimuleren om 11% minder energie te gaan verbruiken. Hij gaf toe dat de discussie zich tot nu beweegt op een abstract niveau, terwijl veel deelnemers aan de online-bijeenkomst al een helder antwoord hadden verwacht op de vraag: hoe verwarm ik mijn huis zonder gas?