Historische treinwagons voor NM Kamp Vught

Genisten van de Koninklijke Landmacht hebben op 20 en 21 september twee historische treinwagons vanuit Herinneringscentrum Kamp Westerbork naar de Van Brederodekazerne in Vught vervoerd. De wagons worden hier volledig gerestaureerd door aannemer Hurks, voorzien van informatie. De wagons komen later nabij Nationaal Monument Kamp Vught te staan, waarvoor een stuk grond aan de Lunettenlaan wordt vrijgemaakt op het voormalige tracé van de kampspoorlijn.

In de Tweede Wereldoorlog werd dit type goederenwagons gebruikt om gevangenen naar kampen in Duitsland en bezet Polen te deporteren. Het is de bedoeling dat de gerestaureerde treindelen voor 4 mei 2022 worden geplaatst, met een wandelpad dat naar het museum leidt. De wagons zijn geschonken door Herinneringscentrum Kamp Westerbork, dat eerder vijf oude wagons vanuit Duitsland haalde, maar er uiteindelijk twee heeft geplaatst op het voormalig kampterrein. De restauratie van de wagons is mogelijk dankzij een bijdrage van het Mondriaan Fonds en de inzet van het Opleidings- en Trainingscentrum Genie.

Iconisch beeld
Jeroen van den Eijnde, directeur van NM Kamp Vught: “Deze wagons zijn nog altijd een iconisch beeld van vervolging en deportatie. Met de plaatsing van twee wagons op het traject van de voormalige kampspoorlijn benadrukken wij hoezeer de hele omgeving van de Lunettenlaan een stempel draagt van het concentratiekamp. Bezoekers beseffen nog beter welke betekenisvolle plek zij betreden.”

Vliegtuigsloperij
Eind 1943 was de Duitse bezetter op zoek naar een goede locatie voor een vliegtuigsloperij. Het schroot kon opnieuw gebruikt worden in de oorlogsindustrie. In en rond concentratiekamp Vught was voldoende ruimte om de sloperij in te richten: het ‘Zerlegebetrieb Herzogenbusch’. Een spoorlijn was nodig om het zware materieel aan te voeren. Het spoortracé werd begin 1944 aangelegd door gevangenen. Maandelijks gingen 350 tot 400 wagons met schroot het kamp in en uit. Tevens waren er vanaf mei 1944 over deze lijn vier transporten met gevangenen naar Dachau, Auschwitz, Sachsenhausen en Ravensbrück. Na de oorlog heeft de lijn er nog een tijd ongebruikt gelegen, totdat deze in 1948 werd verwijderd.

Vier gevangenentransporten
Het eerste gevangenentransport via de spoorlijn vond plaats op 24 mei 1944, toen 650 mannen werden gedeporteerd richting concentratiekamp Dachau. Op 2 juni 1944 vertrok een transport met ‘Philips-joden’ naar Auschwitz. Daarnaast waren er in de hectiek rond ‘Dolle Dinsdag’ begin september 1944 twee ontruimingstransporten van gevangenen naar de kampen Sachsenhausen en Ravensbrück. Op 17 september werden de laatste gevangenen vrijgelaten en nam de ‘Wehrmacht’ het beheer over. De gemeente Vught werd bevrijd op 26 en 27 oktober.