Voor de foto-expositie ‘KNIL & Maluku’ portretteerde Ton Toemen een aantal oud-militairen van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL) en drie jongere generaties van de ‘Pembarisan Pasukan Pertahanan’ (line up verdedigingstroepen) uit Vught. Deze jongere generaties dragen tijdens ceremonies een uniform om eer te betonen aan de traditie en de KNIL-militairen.
Toemen combineert de portretten met straatbeelden die hij eerder maakte op de Molukken en in Nederland. Zijn werk laat zien hoe de Moluks-Nederlandse geschiedenis doorwerkt in het heden. Toemen: “De portretten gaan een dialoog aan met de straatbeelden. De bijzondere ervaringen die ik op Maluku opdeed, maken dat ik blijvend op zoek ben naar beeldverhalen die bij kunnen dragen aan een breder perspectief op de gedeelde geschiedenis.”
‘KNIL & Maluku’ is te bezichtigen in Barak 1B van Nationaal Monument Kamp Vught van 9 tot en met 20 juli op woensdag, zaterdag en zondag vanaf 12.00 uur. In de zomervakantie is de barak vanaf 23 juli t/m 4 september elke middag geopend.
Over de fotograaf
Ton Toemen (Oisterwijk, 1968) maakt foto’s in opdracht voor onder meer Trouw, De Groene Amsterdammer en National Geographic. Daarnaast initieert hij eigen projecten, zoals sinds 2020 het project ‘KNIL & Maluku’. Het fotografisch uitdiepen van sociaal-maatschappelijke thema’s in de vorm van foto-essays en portretten ziet hij als een manier om samenlevingen te onderzoeken en antwoorden te vinden. In 1993 studeerde hij af aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Zijn kennismaking met de Molukse cultuur gaat terug naar zijn jeugd. “Als jongen fietste ik op weg naar school regelmatig langs het woonoord Lunetten in Vught. Hier woonden een aantal klasgenoten. Zij vertelden mij verhalen over het dagelijkse leven in het voormalige kamp en over de manier waarop hun familie naar Nederland was gekomen. De tentoonstelling is een eerbetoon aan de eerste generatie KNIL-militairen en hun families.”
Vanaf maart 1951 kwamen ongeveer 12.500 Molukse KNIL-militairen met hun gezinnen naar Nederland – en ook naar voormalig Kamp Vught. Het voormalig concentratiekamp Vught was met 3000 inwoners een van de grootste Molukse woonoorden. In 1992 werden de barakken gesloopt, waarna op dezelfde plek de wijk Lunetten is gebouwd, met nu nog ongeveer 200 Molukse inwoners. Barak 1B deed onder meer dienst als kerk en is in originele staat behouden. Sinds 2013 is deze laatste authentieke kampbarak onderdeel van Nationaal Monument Kamp Vught en is er een vaste expositie over Kamp Vught in en na de oorlog. Net als in 2021 gebruikt NM Kamp Vught in de zomer een ruimte in Barak 1B voor een foto-expositie. Het project ‘KNIL & Maluku’ is mogelijk dankzij bijdragen van Free Press Unlimited Fonds, Stichting Matchingfonds De Coöperatie, Museum Maluku, Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en de gemeente Vught.