Boeren gaan voor landbouw met meer natuur

Op de bres voor insecten, vlinders, bijen en vogels

Het ‘klapzand’ meer organisch maken, aaltjes en regenwormen terug in de grond en nieuwe economische kansen voor de pachtboeren. Aan de slag met een meer natuurinclusieve landbouw. Biodiversiteit, vruchtbare grond, boeren die duurzaam een boterham kunnen verdienen en daarmee het buitengebied en de boerderijen levendig houden. Dat willen tien boeren die grond pachten in De Margriet bij Helvoirt. Zij doen mee aan een project van de gemeente Haaren in samenwerking met het Louis Bolk Instituut uit Bunnik. Een mooi initiatief dat haaks staat op het mislukken van de vergroening van de landbouw in Nederland met Europese subsidie.

Door Ada Imming

Er is momenteel veel te doen over de vergroening van de landbouw in Nederland waar de afgelopen zes jaar bijna twee miljard Europese subsidie in geïnvesteerd is. Uit een onderzoek van de Volkskrant en wetenschappers van de Wageningen University & Research (WUR) blijkt dat er nauwelijks resultaat is. Het aantal boerenlandvogels daalde dramatisch en driekwart van de insecten verdween.
Tien boeren (akkerbouw en melkveehouderij) gaan het op een gebied van 22 hectare tussen het dorp Helvoirt en het natuurgebied Loonse en Drunense Duinen beter aanpakken. Op woensdag 20 februari kwamen ze bij elkaar op het land om samen met de wethouders van Haaren en Vught een symbolische pachtovereenkomst te tekenen. De officiële ondertekening had al eerder plaats. De pachtperiode overstijgt de gemeentelijke herindeling want het gebied komt vanaf 2021 bij Vught.

Pachtduur van zes jaar
De boeren hadden een kortlopend pachtcontract van 1 jaar waardoor ze weinig konden investeren in bodemkwaliteit en natuurwaarden op langere termijn. Daarom is er nu op initiatief van de gemeente Haaren een project gestart met een pachtduur van 6 jaar waardoor De Margriet een aantrekkelijker gebied moet worden door een duurzamer, meer natuurinclusief gebruik van deze agrarische grond. Adviseurs van het Louis Bolk Instituut, dat zich al 40 jaar bezighoudt met onder meer natuurinclusieve landbouw en positieve gezondheid, maakten met elke deelnemende boer een plan. Dat plan richt zich niet alléén op de pachtgronden in De Margriet maar ook op rest van hun bedrijf.

Bloemrijke randen
De boeren moeten zich volgens het contract houden aan een vruchtwisselingsschema, dus geen continuteelt van één gewas, waarbij minstens drie van de zes jaar een mengsel van grasklaver met kruiden of luzerne wordt geteeld. Dat zorgt voor een toename van organische stof in de bodem waardoor die beter van kwaliteit wordt, beter gewapend is tegen langdurige droogte en zorgt voor biodiversiteit boven en onder de grond. De pachters worden zo beperkt in hun vrijheid van handelen en daarom krijgen ze een verlaging van de pachtprijs.
Het is ook de bedoeling dat de pachters op 5-15 procent van hun perceel een bloemrijke rand aanleggen met gevarieerde kruidenachtige begroeiing van inheemse grassen en kruiden. Zo’n rand wordt jaarlijks gemaaid. Of een akkerflora- en faunarand die jaarlijks wordt ingezaaid met granen of een akkerrandmengsel met bijvoorbeeld korenbloemen en klaprozen. Mengsels met veel bloemen zijn goed voor insecten, vlinders en bijen en mengsels met granen die in de winter blijven staan zijn goed voor de vogels.

Biodiversiteit
Alle pachters, de wethouders Blom en Vromans van Haaren en de wethouders Pennings en Van de Ven van Vught zetten hun handtekening op de poster in de snijdende wind op De Margriet. De samenwerking tussen Haaren en Vught werd geroemd en iedereen toonde zich verheugd met deze nieuwe kansen voor boer en natuur. Het landgebruik speelt een grote rol in het contract. Het gebied dooraderen met biodiversiteit vanuit de bosranden is de kern. Voor 5 boeren die in een deel van dit gebied al een vast pachtcontract hadden, worden samen met het Louis Bolk Instituut momenteel ook plannen ontwikkeld voor meer natuurinclusieve landbouw.