Beslissing over uitdiepen IJzeren Man uitgesteld

Watersportvereniging IJzeren Man (WIJM), de zwemverenigingen en de uitbater van het strandhuis de IJzeren Man hebben de gemeente verzocht om de IJzeren Man uit te diepen. Via een raadsinformatiebrief heeft het Vughtse college vorige week inzicht gegeven in de stand van zaken.

De waterplas is afhankelijk van de toevoer van de grondwaterkwel en het regenwater. De laatste jaren is er een trend te zien dat de waterstand steeds verder daalt in de zomerperiode en vervolgens in het najaar en voorjaar grotendeels aangevuld wordt door regenwater. De ontzettend droge zomer van 2019 was hier een voorbeeld van. In de zomer daalde de waterstand een halve meter, ondertussen is door de hevige neerslag in de herfst en de eerste 2 maanden van dit jaar de waterstand weer op het normale niveau. Door klimaatverandering verandert de waterkwaliteit en de hoeveelheid water. Daardoor komt het moment dat er ingegrepen moet worden steeds dichterbij. Om voor de toekomst voldoende waterdiepte te behouden en alle functies veilig te stellen, is ingrijpen d.m.v. uitdiepen op termijn noodzakelijk. WIJM heeft ruim 15 jaar geleden de gemeente verzocht de recreatieplas uit te diepen tot een voor zeilvaartuigen aanvaardbare waterdiepte van 2 meter. Tot nu toe heeft de Vughtse politiek nooit voldoende aanleiding gezien om de IJzeren Man uit te diepen. Mede gezien de hoge kosten van de complexe onderzoeken die daarvoor nodig zijn en de grote risico’s voor het aantasten van de ecologie.
Uit een waterdiepteonderzoek, dat in 2019 werd uitgevoerd, blijkt dat het water op sommige plekken in het midden van de IJzeren Man slechts 1,5 meter diep is. Om te kunnen zeilen is een waterdiepte van 2 meter noodzakelijk. Bij het uitdiepen wordt het zand onder de sliblaag weggehaald en blijft het slib zitten, waardoor naar verwachting het natuurlijk evenwicht gehandhaafd blijft.

Kostenneutraal?
Op basis van de eerste berekeningen lijkt het erop dat bij een uitdieping van 1,5 meter het project naar alle waarschijnlijkheid kostenneutraal kan worden uitgevoerd. Het zand dat vrijkomt levert geld op, maar wel onder voorwaarde dat in de directe omgeving een terrein beschikbaar is voor opslag en overslag van het vrijkomende materiaal. Voordat de plas uitgediept kan worden, is een voorinvestering noodzakelijk voor alle vooronderzoeken, waaronder explosievenonderzoek (NGE), ontgrondingsvergunning, flora- en faunaonderzoek en bodemkwaliteitsonderzoek. De verwachte kosten van alle vooronderzoeken worden geraamd op ruim 500.000 euro, inclusief NGE-onderzoek. Voor NGE-onderzoek zijn de kosten achteraf voor 70% te verhalen via een suppletieregeling van het Rijk. Het aanvragen van de benodigde vergunningen en het doorlopen van alle procedures duurt naar schatting twee jaar. Dit betekent dat eventuele uitvoering waarschijnlijk zou samenvallen met de uitvoering van de werkzaamheden aan de N65. Daarom is het onverstandig om de IJzeren Man op korte termijn uit te diepen, omdat de extra verkeersbewegingen in verband met de zandwinning, zouden zorgen voor nog meer verkeesroverlast in hetzelfde gebied.

Uitstel
Er is overwogen om een deel van de onderzoeken al eerder op te starten, maar vanwege de beperkte houdbaarheid bestaat dan het risico dat bepaalde onderzoeken overgedaan moeten worden. Daarnaast geeft uitstel de tijd om te monitoren of de trend van droge zomers en de effecten op de grondwaterstanden doorzetten. Tegenwoordig kunnen de daling en de stijging van de waterstand op de IJzeren Man beter in de gaten gehouden worden doordat er een uitgebreid grondwatermeetnet is. Het Vughtse college wil daarom pas na de realisatie van de N65 een besluit nemen over het uitdiepen van de IJzeren Man.